Kwas azelainowy i azeloglicyna – jak działa, na jakie problemy pomaga? Przegląd kosmetyków!

Dzisiaj zapraszam na przegląd właściwości jednego z moim zdaniem ciekawszych składników kosmetycznych oraz produktów, które zawierają go w składzie!

Kwas azelainowy – co to jest?

Kwas azelainowy (AZA) nie należy do żadnej z popularnych rodzin kwasów AHA, BHA, czy PHA. To kwas dikarboksylowy naturalnie występujący w ziarnach zbóż oraz produkowany przez komensalne drożdże Malasezzia furfur bytujące na naszej skórze.

Jest słabo rozpuszczalny w wodzie, więc formułowanie go w kosmetykach jest dość trudnym zadaniem. M.in. z tego powodu powstała pochodna pod nazwą azeloglicyna (zobacz niżej). [1, 2]

Jak działa kwas azelainowy? [1, 2, 3]

=> antybakteryjnie 

Kwas ten redukuje populacje m.in. bakterii odpowiedzialnych za trądzik znanych jako C. Acnes. Działa zarówno na bakterie tlenowe, jak i beztlenowe. 

Ma możliwość wnikania do komórek bakterii i zmiany pH w ich wnętrzu, ich metabolizmu oraz możliwości namnażania. Nie wywołuje przy tym bakteriooporności!

=> przeciwzapalnie

Kwas ogranicza wydzielanie prozapalnych cytokin wywoływane m.in. promieniowaniem UV, a także zmniejsza procesy zapalne przez regulowanie działania enzymów odpowiedzialnych za złuszczanie naskórka (KLK5) oraz peptydów przeciwdrobnoustrojowych (katelicydyna) wchodzących w skład odpowiedzi układu immunologicznego.

Ponadto ma zdolność wychwytywania wolnych rodników oraz redukcji ich uwalniania przez neutrofile (komórki układu odpornościowego), co ogranicza uszkodzenia oksydacyjne i w rezultacie stany zapalne.

=> przeciwłojotokowe

AZA wpływa na enzym biorący udział w przemianie testosteronu do dihydroksytestosteronu (DHT). Przy nadmiernym działaniu enzymu dochodzi do przerostu gruczołów łojowych i nadprodukcji sebum, natomiast kwas ten może mieć wpływ na jej uregulowanie i w efekcie zmniejszenie przetłuszczania skóry.

=> keratolitycznie

AZA zmniejsza grubość warstwy rogowej, gdyż reguluje różnicowanie komórek naskórka i ich keratynizację. Wynika to m.in. z redukcji syntezy prekursorów keratyny, a daje efekt ograniczenia blokowania porów.

W wyższych stężeniach kwas jest także stosowany jako peeling złuszczający, rozpuszczający wiązania międzykomórkowe.

=> depigmentacyjnie

Kwas azelainowy jest inhibitorem tyrozynazy, enzymu biorącego udział w powstawaniu melaniny. Działanie to daje efekt zmniejszenia przebarwień.

A azeloglicyna?

Azeloglicyna (INCI: Potassium Azeloyl Diglycinate) powstała jako odpowiedź na słabą rozpuszczalność  AZA oraz wywoływanie podrażnień u niektórych. Kwas azelainowy połączono z aminokwasem glicyną, dając formę bardziej stabilną, mniej drażniąca i działającą w szerokim pH 3-11. [4]

Nie ma zbyt wielu badań nad jej działaniem, a te wykonane są na małych grupach:

• 5 osób przez 3 tygodnie 2x dziennie stosowało 3% azeloglicyny – zaobserwowano redukcję wydzielania sebum, rumienia oraz przebarwień, poprawę nawilżenia i elastyczności skóry [4]

w kolejnych 2 badaniach użyto mieszanki 5% azeloglicyny z 1% chitozanu (substancja nawilżająca, filmotwórcza):

• po 28 dniach stosowania 2x dziennie u osób z trądzikiem różowatym (łagodnym, stopień 1-2) uzyskano zmniejszenie rumienia, uczucia pieczenia, szczypania, poprawę nawilżenia [5]
• po 12 tygodniach na kolejnej grupie z trądzikiem różowatym, która wcześniej była już leczona kwasem azelainowym lub metronidazolem także uzyskano zmniejszenie pieczenia, szczypania już po 4 tygodniach [6]

Na co pomoże kwas azelainowy?

To teraz przejdźmy do zastosowań i w praktyce – zilustrowania ich przez badania. Tych jest znacznie więcej niż dla azeloglicyny!!!

=> rumień i trądzik różowaty

Działanie to zawdzięczamy ograniczaniu stanów zapalnych w skórze.

Badania pokazują, że

• 15% kwasu azelainowego stosowanego 2x dziennie przez 12 tygodni ograniczyło stany zapalne i ostrość rumienia
• w badaniu długości 15 tygodni i w porównaniu z metronidazolem 0,75%, AZA 15% wypadło w tym zakresie nawet lepiej [3]
• w innym porównywano efekt stosowania 15% raz dziennie do 2x dziennie i po 12 tygodniach stwierdzono, że 1x dziennie daje satysfakcjonujące efekty [7]

=> przebarwienia

Jak już wspomniałam wyżej – AZA redukuje przebarwienia. Może być stosowany zarówno przy tych pozapalnych związanych z naczyniami, stanami pozapalnymi po trądziku, jak i przy melazmie.

Wyniki badań:

• przez 24 tygodnie sprawdzano działanie na hinduskach z melazmą (ciemniejsza skóra niż nasza europejska) w 2 konfiguracjach: na 1 połowę twarzy 20% AZA, na 2 połowę twarzy steryd przez 8 tygodnie, przez pozostałe 16 AZA 20% => po pierwszych 8 tygodniach lepsze efekty uzyskano po stronie sterydowej, ale całościowo obie strony twarzy dały satysfakcjonujący rezultat => zarówno dłuższa terapia AZA, jak i metoda łączona jest dobrą opcją leczenia melazmy [8]
• w badaniu sześciomiesięcznym stwierdzono, że 20% AZA stosowane 2x dziennie jest skuteczniejsze niż 2% hydrochinonu [8, 9]

=> zaskórniki, przetłuszczanie, trądzik

W przypadku tych dolegliwości AZA jest skuteczny ze względu na wszystkie swoje mechanizmy! Przy zaskórnikach przydaje się efekt odblokowywania porów, przy przetłuszczaniu pewien wpływ na wydzielanie łoju, a przy trądziku dodatkowo także działanie przeciwzapalne i antybakteryjne! Efekty depigmentacyjne zaś ograniczają przebarwienia pozapalne po wypryskach.

Jego działanie sprawdzano w wielu badaniach – głównie na stężeniu 20% zaakceptowanym do leczenia trądziku:

• w badaniu trwającym 16 tygodni porównano 20% krem z pianką 15% zatwierdzoną do stosowania przy trądziku różowatym i oceniono działanie jako równie skuteczne [10]
• porównywano AZA z adapalenem (retinoid): 55 kobiet z trądzikiem dorosłych stosowało a) adapalen 0,1% przez 9 miesięcy lub b) kwas azelainowy 15% 9mcy albo c) to samo stężenie przez 3 miesiące kontynuując następnie jedynie obserwację => stan ich skóry sprawdzano co 6 tygodni, finalnie uznano, że kwas azelainowy sprawdza się podobnie jak adapalen, daje mniej podrażnień oraz jest skuteczny też przy zaskórnikach i stanach zapalnych [11]
• w kolejnym badaniu wzięto pod lupę antybiotyk, erytromycynę: 147 osób przez 12 tygodni 2x dziennie stosowało a) placebo, b) 20% AZA, c) 2% erytromycynę, d) 5%AZA + 2% erytromycynę => wersja d z mieszanką substancji dawała najmniej skutków ubocznych oraz najlepsze efekty przeciwtrądzikowe [12]
• tym razem w badaniu wykonywania peelingów kwasem w stężeniu 30% co dwa tygodnie (10 minut na skórze) zauważono inny ciekawy efekt – u 35 kobiet nie tylko zmniejszyły się zmiany trądzikowe, ale i wydzielanie sebum! [13]
• w jeszcze jednym badaniu porównawczym wykazano, że AZA 20% dobrze sprawdza się stosowany w połączeniu z a) nadtlenkiem benzoilu 4%, b) klindamycyną 1%, c) tretynoina 0,025%, d) mieszanką erytromycyny 3% + nadtlenku benzoilu 5% – dając lepsze rezultaty niż monoterapia => wspomina się również, że krem 20% AZA jest równie skuteczny w leczeniu trądziku, co krem z tretynoiną 0,05%, nadltenek benzoilu 5% lub erytromycyna 2% [14]

Jak i kiedy stosować kwas azelainowy?

Kwas azelainowy ma sporo zastosowań, więc jeśli borykasz się z którymś z wyżej wspomnianych problemów, możesz spróbować!

W kosmetykach znajdziesz niższe stężenia 5-10%, podczas gdy w testach używa się 15-20%. Nie znaczy to, że te niskie nie działają, ale być może potrzebne będzie więcej czasu na zaobserwowanie efektu. 

15-20% znajdziemy tylko w produktach aptecznych, jak Skinoren, Hascoderm, czy Acnederm. W Polsce kupisz je bez recepty! Najlepiej jednak najpierw skonsultować się z dermatologiem – może niekoniecznie potrzebujesz takich produktów, a przy wyższych stężeniach jest też większa szansa podrażnienia, uczucia pieczenia, czy rumienia.

W większości badań efekty sprawdza się mniej więcej co 4 tygodni i po takim czasie można spodziewać się już jakiejś poprawy. Przeważnie jednak trzeba czekać znacznie dłużej, więc nie zniechęcaj się! Możesz potrzebować 3-4 miesięcy, to normalne 🙂

Szczególnie jeśli będziesz stosować wyższe stężenie AZA, nakładaj produkt po umyciu na zupełnie sucha skórę, nawet spokojnie 15 minut po.  Jeśli masz bardzo wrażliwą skórę, możesz po umyciu nałożyć lekki krem, który łagodzi także drażniące działanie preparatu. 

Zależnie od problemu i jego wagi – AZA można stosować punktowo lub na całą twarz, co kilka dni albo codziennie, a nawet 2x dziennie. Pamiętaj tylko koniecznie o odpowiednim nawilżaniu i regeneracji skóry, bo taka kuracja może być wysuszająca lub drażniąca.

Można go stosować zarówno wieczorem, jak i rano. Jest też bezpiecznym składnikiem dla kobiet w ciąży 🙂

Propozycje kosmetyków

• w miarę możliwości podaję linki do porównywarki cen, by skorzystać z najlepszych ofert – są to linki afiliacyjny, czyli jeśli z nich skorzystasz, ja dostanę małą prowizję, ale cena dla Ciebie się nie zmieni
• podane ceny są uśrednione
• AZA = kwas azelainowy | azelo = azeloglicyna
• oznaczam składniki, które nie należą do naturalnych (nienaturalne NIE oznacza złe!) – jesli tylko takich kosmetyków używasz, zwróć na to uwagę
• kosmetyki zagraniczne oznaczam przez ***

Preparaty apteczne 

najlepiej stosować po konsultacji z dermatologiem lub kosmetologiem

na trądzik, trądzik różowaty, przebarwienia

Skinoren, kwas azelainowy 20% krem

ma status leku!

około 45zł/30g

Skinoren, kwas azelainowy 15% żel

stężenie jest niższe, ale powinien działać równie silnie ze względu na formę podania

50zł/30g

Acne-derm, krem 20%

to już kosmetyk

15zł/20g

Hascoderm, lipożel 10%

kwas azelainowy zamknięty w liposomach – przedłużone uwalnianie

33zł/30g

Kosmetyki

tonik

Lynia, tonik anti-acne

azeloglicyna, niacynamid, pantenol, aminokwasy, glikol propylenowy

skóry naczyniowe, wrażliwe, trądzik

39zł/150ml

serum

Paula’s Choice, Azelaic acid booster

AZA 10%, kw. salicylowy, lukrecja, silikony

szczególnie skóry tłuste, zaskórnikowe, problematyczne

35zł/5ml

Geek & Gorgeous, serum aPad

6% azelo, fenoksyetanol

każda skóra, rumień, trądzik różowaty, wypryski

58zł/30ml

ChitOne Care, serum normalizujące

azeloglicyna, niacynamid, pantenol

każda skóra, naczynka, trądzik, różowaty

59zł/30ml

Natural secrets, aktywne serum korygujące

azeloglicyna, 8% niacynamid, 5% kwas szikimowy, lukrecja, algi

rozszerzone pory, wypryski, przebarwienia

135zł/20ml

Resibo, serum normalizujące (recenzja)

azeloglicyna, niacynamid, czarna porzeczka, maniok, lotos, owies

każda skóra – rumień, stany zapalne, trądzik

65zł/30ml

Miya, serum z prebiotykami

5% azeloglicyna, 2% niacynamid, 2% prebiotyk

skóry naczyniowe, wrażliwe, zaskórnikowe, trądzikowe

42zł/30ml

Vianek, wzmacniające serum

3% azelo, bez, kasztan, czarna porzeczka, borówka

cery naczyniowe, rumień

30zł/15ml

OnlyBio, serum zwężające pory

AZA, niacynamid, grejpfrut, prebiotyki

naczynka, przebarwienia, trądzik

40zł/30ml

Moistry, polifunkcyjne serum witaminowe

4% azelo, 2% niacynamid, 3% wit. C olejowa, 0,5% bakuchiol

każda skóra – zwłaszcza tłuste, mieszane przez lekka formułę

147zł/30ml

*** Eterea, Anti-stane serum

azelo, wit. C SAP, niacynamid, glukonolakton, arbutyna, algi, owies

przebarwienia, rumień

168zł/30ml

Niod, serum re:pigment

azeloglicyna, ekstrakt z grzybów, peptydy depigmentacyjne, algi, fenoksyetnaol, polisorbat, EDTA

przebarwienia, nierówny koloryt

268zł/30ml

Diego dalla Palma, rebalancing serum

AZA, niacynamid, EDTA, fenoksyetanol

przebarwienia, skóra tłusta, rozszerzone pory

169zł/15ml

*** facetheory, porebright serum

AZA, 10% niacynamid, kwas salicylowy

cery tłuste, przebarwienia, tradzik

75zł/30ml

Bielenda Professional, serum do cery naczyniowej

2% azelo, 2% pantenol, 2% witamina C, 2% kw. laktobionowy

rumień, stany zapalne, każda cera

25zł/30ml

Ana cosmetics, serum (recenzja) 

9% azeloglicyna, niacynamid, witamina C, kakadu

naczynka, przebarwienia, zaskórniki

70zł/50ml

*** Cos de Baha, AZ serum

10% azelo, aloes, niacynamid, rozmaryn, polisorbat, glikol propylenowy

trądzik, przebarwienia

50zł/30ml

Basiclab, serum redukujące przebarwienia

10% azeloglicyna, 3% kwas transeksamowy, 2% alfa-arbutyna

przebarwienia, rumień, stany zapalne

180zł/30ml

*** facetheory, azaclear serum

15% AZA, owies, róża, aloes

naczynka, przebarwienia, trądzik

125zł/30ml

krem

Iwostin Purritin, krem Fast Azg

5% azelo, 4%  niacynamid, 1% kw. laktobionowy, prebiotyk, fenoksyetanol, EDTA

każda skóra, rumień, wypryski, przebarwienia

BARDZO ciekawy produkt w przystępnej cenie

25zł/40ml

*** Azelique, night cream

azelo, Q10, resweratrol, argirelina, kwas glikolowy

każda skóra, antyoksydacja, działanie przeciwzmarszczkowe

77zł/50ml

*** Domus Olea, krem na dzień SeboLift

azelo, ryż, niacynamid, kasztan, inulina

zwłaszcza cery tłuste, mieszane

163zł/50ml

Vianek, wzmacniający krem na noc

azelo, kasztan, czarna porzeczka

cera naczyniowa, rumień

27zł/30ml

Back to comfort, krem Azeli-C

15% azelo, wit. C, cica, glikol propylenowy, silikon, EDTA

zaskórniki, przebarwienia

89zł/40ml

*** Azelique, day lotion

azelo, Q10, resweratrol, argirelina, kafeina, polisorbat

każda skóra, antyoksydacja, działanie przeciwzmarszczkowe

74zł/50ml

*** Domus Olea, krem na nocSeboLift

azelo, ryż, niacynamid, kasztan, inulina, kwasy AHA

zwłaszcza cery tłuste, mieszane

163zł/50ml

Arkana, AzAc krem

15% AZA, azelo, jojoba, glikol propylenowy

trądzik, naczynka, zaskórniki

139zł/50ml

Lynia krem anti-acne

azelo, konopie, aloes, niacynamid, polisorbat, fenoksyetanol

skóry problematyczne, wypryski, stany zapalne, naczynka

49zł/50ml

Dermomedica, azelaic cream

5% AZA, 0,5% heksylorezorcynol, PEG, PPG, fenoksyetanol

przebarwienia, rumień, trądzik

208zł/60ml

Tołpa, krem-maska wygładzająca

kw. azelainowy, fitosterole, rożeniec górski, ceteareth, EDTA

każda cera

30zł/40ml

maska

*** Azelique, clay beauty mask

azelo, glinka, węgiel, algi, zielona herbata

cery mieszane, tłuste, zanieczyszczone

77zł/140g

Miya, 5-minutowa maska

5% azelo, glinka, pantenol, malina

cery mieszane, tłuste, zanieczyszczone

30zł/50g

Anne Marie

czyli Anna Kochanowska – miłośniczka pielęgnacji skóry bazującej na naukowych faktach.

Blog powstał z pasji, która doprowadziła mnie na studia z kosmetologii bioestetycznej i codziennie skłania do zdobywania nowej wiedzy.

Jeśli sama regularnie chcesz dowiadywać się więcej o pielęgnacji, kosmetykach i akcesoriach, które Ci w niej pomogą, zaglądaj na annemarie.pl!