Pielęgnacja skóry niemowląt i dzieci – co warto wiedzieć?

Wiem, że nie wszyscy mają czas i ochotę czytać składy kosmetyków, ale wiele osób zaczyna się tą kwestią interesować w momencie narodzin dziecka. To zrozumiałe, że młoda mam chce dla swojego dziecka jak najlepiej. Odpowiednią pielęgnację warto zacząć już od dnia narodzin, więc pokrótce przedstawiam charakterystykę skóry noworodka i niemowlęcia oraz jej potrzeby od pierwszego dnia.

Charakterystyka skóry niemowląt

pH

Skóra noworodka znacznie różni się od skóry dorosłej osoby. Pierwszą różnicą jest pH. Dziecko rodzi sie otoczone mazią płodową, która zawiera wiele przeciwciał i izoluje dziecko od ewentualnych drobnoustrojów, jakie mogłyby się znajdować w płynie owodniowym. Podczas porodu ułatwia przedostawanie się przez kanał rodny. Zaraz po porodzie pH skóry jest wysokie, w granicach 6,5-7, ale obecność mazi płodowej lekko obniża jego odczyn, przez co chroni skórę przed środowiskiem. Jeśli maź nie zostanie zmyta, pH szybciej się obniży do standardowego. W ciągu kilku dni spada do około 5,0 by ustabilizować się do końca pierwszego miesiąca życia dziecka. Stąd podział na kosmetyki od pierwszego dnia oraz inne dziecięce.

U dzieci w wieku około 3 miesięcy da się zauważyć różnicę w odczynie pH na różnych obszarach ciała. Najniższe jest na czole i ramionach, a najwyższe na policzkach – ze względu na wystawienie na warunki środowiska oraz na pośladkach – jako wynik okluzji pod pieluszką. Na regionach o najwyższym pH mogą pojawiać się wypryski. Mycie zwykłym mydłem może pH jeszcze podnosić, a zatem wyjaławiać skórę i zwiększać jej podatność na rozwój drobnoustrojów, skutkując chorobami.

Warstwy skóry

Naskórek noworodka jest cieńszy od dorosłego, szczególnie u maluchów urodzonych przed wyznaczonym terminem. Warstwa rogowa, czyli najbardziej zewnętrzna, stanowiąca barierę pomiędzy organizmem a środowiskiem, jest słabiej wykształcona. Stanowi jedynie około 40-60% grubości warstwy dorosłego. Składa się z kilku warstw komórek, które są luźniej ułożone i nie przylegają do siebie wystarczająco, by dobrze chronić przed odparowywaniem wody oraz przedostawaniem się szkodliwych substancji do wewnątrz.

Tkanka podskórna też jest słabo rozwinięta. Gruczoły łojowe działają prawidłowo od momentu urodzenia, podobnie jak mieszki włosowe, w których rosną cienkie i jaśniejsze włosy, a po wypadnięciu w około 2-3 miesiącu, odrastają grubsze i ciemniejsze. Gruczoły potowe (ekrynowe) tymczasem, pomimo odpowiedniej budowy, działają jeszcze niewystarczająco. Gruczoły przy mieszkach włosowych (apokrynowe) rozwijają się dopiero pod wpływem hormonów podczas okresu dojrzewania.

Przepuszczalność

W związku z powyższymi faktami, dziecięcy naskórek łatwiej przepuszcza wodę oraz wchłania różne substancje – szczególnie przy nakładaniu kosmetyków na duże obszary ciała. Szczególnie należy zwrócić uwagę na szkodliwe składniki, jakie czasem występują w kosmetykach, bo mogą łatwo przenikać, kumulować i oddziaływać na wrażliwy organizm – koniecznie zapoznaj się z moją listą składników INCI, które warto znać!

Niemowlęca skóra przepuszcza także więcej promieniowania UV, które jest tu jeszcze bardziej szkodliwe. Wynika to z mniejszej produkcji melaniny, czyli pigmentu, niż u osoby dorosłej.

W ochronie przed szkodliwymi substancjami, a szczególnie zagrożeniami ze środowiska, pomaga powoli obniżające się pH oraz kolonizowanie skóry przez drobnoustroje, które mogą pomagać w ochronie przed bakteriami. Kolonizacja odbywa się mniej więcej do końca pierwszego tygodnia życia.

Termoregulacja

Niemowlęta mają problem z utrzymaniem odpowiedniej temperatury ciała. Przez pierwsze tygodnie nie reagują w prawidłowy sposób na przegrzanie, ponieważ ich gruczoły potowe jeszcze nie do końca działają ze względu na niedostateczną kontrolę ze strony rozwijającego się układu nerwowego.

Z drugiej strony łatwo tracą ciepło przez naskórek do otoczenia, a reakcja organizmu na ochłodzenie także jest zaburzona – tutaj z powodu niedojrzałości ośrodkowego układu nerwowego odpowiedzialnego za termoregulację. W ciągu pierwszych trzech lat skóra dziecka staje się podobna do skóry dorosłego i zaczyna funkcjonować prawidłowo.

Suchość skóry

Zawartość wody w naskórku niemowląt i dzieci jest wyższa niż u dorosłych. Ze względu na cieńszą warstwę rogową, woda jednak może odparowywać z większą łatwością, a ochronna warstwa lipidowa w przypadku naruszenia może odbudowywać się wolniej. Wszystko to może skutkować suchością skóry. Genetycznie uwarunkowane atopowe zapalenie skóry może mieć tu pole do popisu przy osłabionej barierze ochronnej i odwodnieniu. Sucha skóra jest bardziej podatna na działanie składników kosmetycznych i czynników środowiska.

Jak pielęgnować niemowlę?

Kąpiel

Zaleca się po raz pierwszy umyć noworodka kilka godzin, a najlepiej około dobę po urodzeniu, aby maź płodowa mogła jak najdłużej zostać na skórze, którą chroni. W pierwszym miesiącu najlepiej myć dziecko jedynie wodą, bez żadnych detergentów, czy innych substancji, które mogłyby zaszkodzić tak wrażliwej, cienkiej skórze, która nie posiada jeszcze ustalonego pH, ani wytworzonej odpowiedniej bariery hydrolipidowej. Nie zaleca się w tym czasie także używania chusteczek z detergentami.

Zdecydowanie należy unikać preparatów z silnymi detergentami – polecam przeczytać oddzielny wpis o substancjach myjących. O ile gotowe myjadła mogą mieć odpowiednie pH, to zwykłe mydła są zbyt zasadowe, więc dodatkowo zawyżają pH skóry. I jedne i drugie mogą podrażniać skórę, powodować przesuszenie i alergie.

Częstotliwość mycia ciała trzeba dostosować do potrzeb dziecka, ale nie powinno się ono raczej odbywać codziennie, a około 3 razy w tygodniu.  Do kąpieli można dolać emolienty w formie olei lub balsamy myjące opierające się na delikatnych substancjach myjących, jakimi są glukozydy. Kąpiel powinna być nie za ciepła (36-37 stopni) i trwać kilka minut w przypadku niemowląt do kilkunastu minut u większych dzieci. Po niej od razu delikatnie, bez tarcia osuszamy skórę, by się nie wysuszała przy odparowywaniu wody.

Pępek

Kiedyś zalecało się przemywanie go alkoholem, ale już się od tego odeszło. W razie potrzeby wystarczy przemywanie wodą i suszenie miękką tkaniną, nie wacikiem, by nie zostały żadne kłaczki. Pępek powinien pozostawać suchy i mieć przewiew, by swobodnie się goił i nie był narażony na infekcje.

Nie wszystkich alkoholi trzeba unikać w pielęgnacji – część z nich to alkohole tłuszczowe, które działają jako emolienty. Zajrzyj do wpisu o rodzajach alkoholu.

Pupka

Pupkę także najlepiej myć wodą, a w późniejszym okresie ewentualnie chusteczkami bez alkoholu. Częste zmiany pampersa powinny ograniczyć powstawanie podrażnień powodowanych stycznością z moczem zmiękczającym naskórek oraz otarć i odparzeń. Przy takiej skłonności jednak przyda się stworzenie bariery z warstwy maści emolientowej, która zminimalizuje styczność wrażliwej skóry z czynnikami drażniącymi.

Nawilżenie i ochrona przeciwsłoneczna

W przypadku suchej skóry, podrażnień albo działania środowiska można stosować odpowiednie kosmetyki.

• przy suchej skórze nawilżające i natłuszczające
• przy niskich temperaturach izolujące od środowiska tłustą warstwą
• przy wyjściu na spacery kremy z filtrem, najlepiej mineralnym, a w przypadku chemicznych koniecznie nieprzenikającym => przeczytaj o rodzajach i działaniu filtrów 

Skład kosmetyków

Kosmetyki wybierane dla maluchów powinny mieć jak najlepszy skład. Unikamy barwników, zapachów, alkoholu, drażniących konserwantów, filtrów, które mogą przenikać do krwioobiegu . Najlepsze będą filtry mineralne, szczególnie u dzieci do 3 lat. Więcej informacji, na jakie składniki zwrócić uwagę, znajdziecie we wpisie poświęconym składom INCI.

Propozycje kosmetyków

Jakim firmom można zaufać?

Serie dla dzieci:

Sylveco dla dzieci

Nacomi

Eco Cosmetics

Little Siberica

bioIQ

Make Me Bio

Alteya Organics

Anthyllis Baby

Babydream

Momme

Przykładowo:

Mycie

Momme, Odżywcza śmietanka do kąpieli

Sodium Cocoyl Glutamate, Aqua, Prunus Amygdalus Dulcis (Sweet Almond) Oil, Macadamia, Ternifolia Oil, Heliantus Annuus ( Sunflower) Seed Oil , Cocamidopropyl Betaine, Orbignya Oleifera, Seed Oil, Citrullus Lanatus Seed Oil, Xanthan Gum, Cyperus Esculentus Tuber Extract, Phospholipids, Glycine Soya Sterol, Stearic Acid, Glycerin, Palmitoyl PG-Linoleamide, Squalane, Inulin, Alpha-Glucan Oligosaccharide, Tocopherol (mixed), Beta-Sitosterol, Squalene, Benzyl Alcohol, Dehydroacetic Acid, Bisabolol

EcoLab, Żel do mycia ciała i włosów dla dzieci 0+

Aqua, Organic Bidens Tripartita (organiczny ekstrakt uczepu trójlistnego), Cocamidopropyl Betaine, Organic Centaurea Extract (organiczny ekstrakt chabru (bławatka), Organic Tilia Extract (organiczny ekstrakt z kwiatów lipy), Sodium Lauryl Sarcosinate, Maltooligosyl Glucoside/Hydrogenated Starch Hydrolysate, Panthenol (prowitamina B5), Perfume, Benzoic Acid, Sorbic Acid, Dehydroacetic Acid, Benzyl Alcohol

Zasypka

Sylveco, łagodząca zasypka do ciała

Zea Mays Starch, Zinc Oxide, Allantoin, Chamomilla Recutita Oil

Balsamik

babydream, bezzapachowy krem ochronny i przeciw odparzeniom

Aqua, Helianthus Annuus Seed Oil, Zinic Oxide, Lanolin, Caprylic/Capric Triglyceride, Glycerin, Polyglyceryl-3 Polyricinoleate, Sucrose Polystearate, Panthenol, Tocopherol, Chamomilla Recutita Flower Extract, Bisabolol, Ascorbyl Palmitate, Lecithin, Hydrogenated Palm Glycerides Citarte, Magnesium Stearate, Magnesium Sulfate, Levulinic Acid, P-Anisic Acid, Sodium Levulinate, Sodium Hydroxide

Derma Eco Baby, Krem pielęgnacyjny

Aqua, Aloe Barbadensis Leaf Extract*, Cocos Nucifera Oil*, Butyrospermum Parkii Butter*, Canola Oil, Glycerin**, Cetearyl Glucoside, Cetearyl Alcohol, Stearyl Alcohol, Tocopherol, Sodium Stearoyl Glutamate, Xanthan Gum, Citric Acid, Sodium Benzoate

Chusteczki

WaterWipes, chusteczki nasączane czystą wodą

Woda 99%, ekstrakt z grejpfruta 0,1%

babydream, Extra Sensitive, delikatne chusteczki nawilżające

Aqua, Glycerin, Allantoin, Aloe Barbadensis Leaf Juice, Caprylyl/ Capryl Glucoside, Citric Acid, Sodium Citrate, Ethylhexylglycerin, Sodium Benzoate, Potassium Sorbate

Ochrona UV

Alteya Organics – Organiczny, mineralny filtr przeciwsłoneczny do ciała dzieci

Organiczny olejek ze słonecznika,naturalny nie drobnocząsteczkowy tlenek cynku,organiczny hydrolat z róży damascena, organiczny ekstrakt z nagietka, organiczny wosk pszczeli , organiczne masło shea ,caprylic triglyceride (naturalny środek natłuszczajacy z kolejku kokosowego),organiczny sok z aloesu, , organiczne masło z kakaowca, organiczny olejek z kokosa , gliceryl steriate (naturalny emolient nawilżajacy) cetryl alkohol (naturalny emolient nawilżajacy), sucrose stearate(naturalny emolient nawilżajacy),sucrose tristearate(naturalny emolient nawilżajacy), absolut z płatków róży damasceńskiej, organiczna gliceryna, organiczny olejek jojoba, ethyl lauroul arginate (naturalna substancja antybakteryjna), organiczny olejek z lawendy, organiczny olejek palmarosa, naturalna witamina E, organiczny olejek z rumianku

Alphanova Sun, Bio Krem przeciwsłoneczny SPF50

Aloe Barbadensis Leaf Extract*, Dicaprylyl Carbonate, Titanium Dioxide, Glycerin, Caprylic/Capric Triglyceride, Simmondsia Chinensis Seed Oil*, Polyglyceryl-3 Diisostearate, Coconut Alkanes, Polyglyceryl-2 Dipolyhydroxystearate, Stearic Acid, Aqua, Polyhydroxystearic Acid, Calophyllum Inophyllum Seed Oil*, Magnesium Sulfate, Sodium Chloride, Xanthan Gum, Parfum, Sodium Levulinate, Glyceryl Caprylate, Alumina, Coco-Caprylate/Caprate, Sodium Anisate, Linalool, Limonene, Benzyl Benzoate, Benzyl Salicylate, Citric Acid

Więcej kosmetyków z filtrem w zestawieniu – zobacz!

Źródła:

• Wybrane dermatozy wieku dziecięcego
• Time to review newborn skincare
• Neonatal skincare
• Children and newborn skin care and prevention
• Atopic Eczemia in children

Anne Marie

czyli Anna Kochanowska – miłośniczka pielęgnacji skóry bazującej na naukowych faktach.

Blog powstał z pasji, która doprowadziła mnie na studia z kosmetologii bioestetycznej i codziennie skłania do zdobywania nowej wiedzy.

Jeśli sama regularnie chcesz dowiadywać się więcej o pielęgnacji, kosmetykach i akcesoriach, które Ci w niej pomogą, zaglądaj na annemarie.pl!